Toen ik gisterenavond naar een programma keek waar het ging over de ‘loverboys’ vond ik het verbazend dat er door de experten enerzijds rake dingen werden gezegd zoals: ‘het gaat over mensen die macht willen, geen inleving hebben en enkel hun eigen gewin nastreven’, maar anderzijds was het even betreurend dat men verder niets zinnigs wist te vertellen over ‘het fenomeen’ en ‘dat het nog verder moest onderzocht worden’.

In mijn praktijk heb ik nooit te maken gehad met wat men op het eerste zicht bestempelt als loverboys. Maar mijn eerste en vaste overtuiging is dat we het niet moeten hebben over loverboys, maar over een veel breder gegeven van verslavende relaties. Want die ben ik wel degelijk en zelfs in grote getale tegengekomen. En het is een hardnekkig kwaad waar je hard moet aan werken om er uit te geraken.

Maar wat is het verschil tussen een ‘vrije’ relatie of een verslavende relatie?

Laten we eerst eens gaan kijken wat mentale verslaving is. Ik wil het hier niet hebben over fysische verslaving, al denk ik dat zelfs dat er iets mee te maken heeft, maar dat laat ik dan toch maar liever over aan de wetenschap.

Mentale verslaving betekent dat je hersens een foute link leggen. Je hebt jezelf als het ware geconditioneerd door jezelf voor te houden dat je verslavingsobject het enige echte is dat jouw slechte gevoel kan wegnemen.

Nemen we het voorbeeld van de sigaret. Doordat je lichaam snakt naar de nicotine en je dus een onprettig gevoel ervaart (dat een niet-roker niet heeft, want die heeft geen behoefte aan nicotine), grijp je naar een sigaret om van dat onprettige gevoel af te komen. En dan kan je weer even normaal functioneren (zoals een niet-roker).

Nu, waarom is het zo moeilijk voor een roker om die sigaret aan de kant te laten? Omdat de roker de foute link gelegd heeft tussen de sigaret en het goed voelen. Een roker is ervan overtuigd dat hij zich nooit meer goed zal kunnen voelen of niet meer normaal kan functioneren wanneer hij die sigaret moet laten liggen. Een foute redenering, want het is net de sigaret die ervoor heeft gezorgd dat hij zich niet goed voelt.

Met een verslavende relatie is het niet anders.

Iemand wordt verliefd. Laten we haar voor het gemak even Sonja noemen. Sonja wordt verliefd en dat is alleen maar fijn. Die ander heeft veel aandacht voor haar en fluistert lieve woorden in haar oren. Niets mis mee.

Maar dan stilaan reageert die ander al eens geïrriteerd wanneer Sonja iets fout zegt of doet in de ogen van de ander. Die ander gaat haar dan ‘wegduwen’, en duidelijk maken dat Sonja de schuldige is.  In het begin is dat niet altijd een heel sterke afwijzing, maar wel voelbaar voor Sonja. Ze wil haar lief niet verliezen, dus zet ze stappen om het goed te maken. Ze past zich aan en belooft om beter op te letten.

Het koppel maakt het goed, hij geeft haar weer volop aandacht en Sonja voelt weer de heerlijke roes van het samenzijn. En dergelijke scenario’s volgen elkaar meer en meer op en worden steeds pijnlijker. Maar vervolgens is er dan weer het ‘goed maken’ dat zo een heerlijk en rustig gevoel geeft.

Haar hersens hebben de link gelegd: mijn lief bezorgt mij een heerlijk gevoel, en wanneer hij er niet is (wanneer hij mij heeft afgewezen) voel ik me vreselijk slecht.

Net zoals bij de roker denkt zij niet: mijn lief heeft me dat slecht gevoel bezorgd, dus ik moet maken dat ik er van af kom, want anders blijf ik in die cirkel zitten. Dit is verslaving.

En het gaat hier dus niet enkel om de loverboys. Ik heb verschillende ouders over de vloer gehad die met de handen in het haar zaten omdat ze met open ogen zagen hoe hun dochter werd uitgebuit door het vriendje, hoe sommigen werden geslagen en vaak ook werden ze zoveel mogelijk van hun vrienden en familie geïsoleerd. En het waren heus geen meisjes van 16, of het waren ook geen domme naïevelingen.

En ik heb volwassen vrouwen met kinderen over de vloer gehad die wanhopig vasthielden aan die ene die ze zo graag zagen, maar die telkens weer voor twee weken weg ging wanneer zij iets zei of deed wat hem niet zinde. Of de vrouw die regelmatig haar blauwe oog verbergt voor haar collega’s…

Het gaat hem om macht uitoefenen over de ander.

Wanneer ik in de krant lees over de moord op een lesbische vrouw, dan zie ik daar hetzelfde verhaal: een vrouw is zelfs zover gegaan voor haar minnares dat ze er een moord voor heeft begaan. Als je leest hoe die relatie in mekaar zat dan merk je meteen: afwijzen en aantrekken.

We zouden alle jongeren moeten inzichten geven in de effecten van dit afwijzen en aantrekken zodat ze niet verzeild raken in een giftige relatie. Net zoals we hen wijzen op de gevaren van het roken.

Hopelijk gaan we niet dezelfde verbod-cultuur in, want stel je voor dat we ons lief eerst moeten laten screenen door de regering, of dat we regelmatig een test moeten gaan afleggen? In een regeltjes-staat sta je van niets meer versteld. 🙂